Կենսաբանություն 11.28.2023

Պրոկարիոտիկ բջիջի բջջաթաղանթը կազմավորվում է բջջապառից և պլազմային թաղանթից։ Բջջապատը բավական պինդ է և ամուր, այն որոշում է բջջի ձևը։

Բակտերիաները շատ մանր են, նրանց չափերը տատանվում են 1 մմ-ից մինչև 10-15 մկ։ Նրանք լինում են տարբեր ձևերի գնդաձև, երկարաձգված կամ բացիլներ, ինչպես նաև պարուրաձև։ Որոշ բակտերիաներ մենակյաց են որոշ ձևեր առաջացնում են կուտակումներ։

Բջջապատը, ինչպես և պլազմային թաղանթը կատարում են նաև պաշտպանիչ և բազմաթիվ այլ ֆունկցիաներ։

Բջջում ֆերմենտները ցրված են ցիտոտոպլազմում կամ ամրացված են պլազմային թաղանթին։ Սա էական նշանակություն ունի շրջակա միջավայրի փոփոխություններին բակտերիաների և կապտականաչ ջրիմուռների հարմարվողականության գործում և ապահովում է նրանց լայև տարածումը բնության մեջ:

Պրոկարիոտիկ բջջում ժառանգական տեղեկատվությունն ամփոփված է ԴՆԹ-ի օղակաձև մոլեկուլում, որը գտնվում է ցիտոպլազմում: Բակտերիաների ԴՆԹ-ն կապված չէ սպիտակուցի մոլեկուլների հետ, որի հետնանքով բոլոր գեներն «աշխատում են» և ընդգրկվում են ժառանգական տեղեկատվության իրացման գործընթացում։

Անբարենպաստ պայմաններում որոշ բակտերիաներ կարող են սպորներ առաջացնել։ Դրա ժամանակ ցիտոպլազմի մի մասը, որում գտնվում է ԴՆԹ-ն, առանձնանում է մայրական բջջից, և աահմանազատվում բջջաթաղանթով։ Բակտերիաների սպորները շատ կայուն են։ Չոր վիճակում դրանք պահպանվում են հարյուրավոր և նույնիսկ հազարավոր տարիներ:

Հայաստանի առաջին հանրապետություն․ մշակութային կյանքը

ՀՀ-ում մեծ դժվարությամբ որոշակի քայլեր կատարվեցին նաև մշակույթը զարգացնելու համար։

Պետությունն իր ձեռքը վերցրեց կրթության կազմակերպման գործը: Նորոգվեցին դպրոցները և փորձեցին ստեղծել ազգային նոր դպրոց: Դպրոցական համակարգը երկաստիճան էր՝ տարրական և միջնակարգ:

Այդուհանդերձ, ստեղծված քաղաքական աննպաստ պայմանները թույլ չէին տալիս ապահովել կրթության զարգացումը: Մեծ կարիք կար ուսուցչական կադրերի, դպրոցական դասագրքերի, նյութական միջոցների:

Հայաստանի մշակութային կյանքում կարևոր իրադարձություն էր պետական համալսարանի հիմնումը, որի մասին որոշում ընդունվեց 1919 թ․ մայիսի 16-ին։

Ուսուցչական սեմինարի շենքը

Համալսարանի բացումը տեղի ունեցավ Ալեքսանդրապոլում, 1920 թ. հունվարի 31-ին, որտեղ էլ կայացան առաջին կիսամյակի պարապմունքները: 1920 թ. հունիսին համալսարանը փոխադրվեց Երևան։ Այն ազգային կադրերի պատրաստուման կենտրոնն էր:

Միջոցներ ձեռնարկվեցին թանգարանային և գրադարանային համակարգը կազմակերպելու, հնագիտական հուշարձանները պահպանելու, գրական կյանքը զարգացնելու ուղղությամբ:

Այդ պատճառով գաղթօջախներից Հայաստան վերադարձան մի շարք գործիչներ: Թորոս Թորամանյանը վերսկսեց Անիի ավերակների ընդհատված պեղումները: Ճանաչված գեղանկարիչներ Գևորգ Բաշինչալյանի, Մարտիրոս Սարյանի, Եղիշե Թադևոսյանի և ուրիշների մասնակցությամբ Երևանում բացվեց հայ արվեստագետների ցուցահանդեսը: Հայ գրողներից շատերը՝ Ավետիս Լահարոնյան, Լևոն Շանթ և ուրիշներ, Առաջին հանրապետության պետական նշանավոր գործիչներից էին:

10.10.2023

Դաս 4

Նկարագրել որևէ օրգանոիդի կառուցվածքը և ֆունկցիան ` համեմատելով (համապատասխանեցնել)մեզ շրջապատող կառույցների հետ(ծառ, էլեկտրոկայան, բժիշկ, հիվանդանոց, տնօրեն, զինվոր և այլն)

Ծառ:

Կառուցվածք. Ինչպես ծառը, օրգանոիդն ունի հիերարխիկ կառուցվածքներ: Ցողունային բջիջները կազմում են միջքաղաքը (հիմքը), և երբ դրանք տարբերվում են, առաջանում են բջիջների տարբեր տեսակներ՝ նմանվող ճյուղերի և տերևների։
Գործառույթը. Ծառերը կլանում են սնուցիչները հողից (օրգանոիդի կուլտուրայի միջավայրի անալոգը) և արևի լույսը վերածում էներգիայի (օրգանոիդի նյութափոխանակության գործընթացների անալոգը):
Էլեկտրակայան:

Կառուցվածք. Օրգանոիդները, որոնք նման են էլեկտրակայանին, ունեն մասնագիտացված բաժանմունքներ (օրգանելներ), ինչպիսիք են միտոքոնդրիումները, որոնք հիշեցնում են էներգիա արտադրող տուրբիններ:
Գործառույթը. Ինչպես էլեկտրակայանը արտադրում է էլեկտրաէներգիա, այնպես էլ օրգանոիդները արտադրում են կենսաքիմիական ազդանշաններ, հորմոններ և մարմնի գործառույթների համար կենսական նշանակություն ունեցող այլ նյութեր:
Բժիշկ.

Կառուցվածքը. օրգանոիդները, ինչպես բժիշկները, բաղկացած են տարբեր տեսակի բջիջներից, որոնք նման են հիվանդանոցի մասնագիտացված բժշկական մասնագետներին:
Գործառույթը. Օրգանոիդները արժեքավոր տեղեկատվություն են տալիս հիվանդությունների և բուժման արձագանքների մասին, ինչպես բժիշկները ախտորոշում են հիվանդությունները և նշանակում համապատասխան բուժում:
Հիվանդանոց:

Կառուցվածք. օրգանոիդները, որոնք նման են հիվանդանոցի, ունեն տարբեր տեսակի բջիջներ, որոնցից յուրաքանչյուրը կատարում է հատուկ գործառույթներ, որոնք նման են հիվանդանոցի տարբեր բաժանմունքներին:
Գործառույթը. Ինչպես հիվանդանոցը, օրգանոիդները ծառայում են որպես հետազոտության, ախտորոշման և բուժման մշակման հարթակ՝ հնարավորություն տալով գիտնականներին փորձարկել դեղերը և թերապիաները:
Ռեժիսոր:

Կառուցվածք. Օրգանոիդներն ունեն հիերարխիկ կազմակերպություն, որը նման է նրան, թե ինչպես է տնօրենը վերահսկում կազմակերպության տարբեր բաժինները:
Գործառույթը. Ինչպես տնօրենն ուղղորդում է տարբեր բաժիններ դեպի ընդհանուր նպատակ, օրգանոիդների տարբեր բջիջների տեսակները համագործակցում են մինի օրգանի ընդհանուր կառուցվածքն ու գործառույթը պահպանելու համար:
Զինվոր.

Կառուցվածք. Օրգանոիդները, ինչպես զինվորները, ունեն մասնագիտացված բջիջներ, որոնք նման են տարբեր դերերի բանակում:
Գործառույթ. Զինվորները պաշտպանում և պաշտպանում են. Նմանապես, օրգանոիդները կարող են օգտագործվել իմունային համակարգը և վարակներին արձագանքելու համար՝ օգնելով բուժման և պատվաստանյութերի մշակմանը:

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ Շիրվանզադեի ,,Արտիստը,, պատմվածքի առաջին մասը և պատասխանի՛ր հարցերին։ 

Առաջադրանքներ

1. Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը և բացատրի՛ր:

մելամաղձիկ — ցածր տրամադրության
յուր — իր
ապարանքում — տանը
գոտևոր — գոտի կապած

2. Նկարագրի՛ր և բնութագրի՛ր այն միջավայրը, որտեղ հայտնվում է պատմողը:

Հարևանական ջերմ միջավայր, որտեղ մարդիկ իրենց ապահով և հարմարավետ են զգում, քանի որ գիտեն, որ կարող են հույս դնել իրենց հարևանների վրա:

3. Ներկայացրու Լևոնին`

Ա. ըստ պատմողի

16-17 տարեկան նիահար, գունատ դեմքով պատանի։ Հագած էր մուգ կապույտ բաճկոն։ Ձեռքին բռնած էր մի կակուղ կանաչագույն գլխարկ` փետուրով զարդարված, նման այն գլխարկներին, որ
դնում են թափառաշրջիկ հույն անդրիավաճառները կամ իտալացի երաժիշտները: Նրա
 դեմքի գծերը կանոնավոր էին ու նուրբ, աչքերն ունեին ինչ—որ մելամաղձիկ արտահայտություն: Նա անծանոթ էր, բայց նրա անձը հետաքրքրություն էր առաջացնում։

Բ. ըստ հարևանների

Նա իսկական արտիստ է։ Շատերն էին նրան ճանաչում։ Նա շատ է անհանգստանում իր հաճախ հիվնադացող մոր համար։

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ ,,Հարիսոն Բերջերոն,, պատմվածքը և գրի՛ր քո կարծիքը պատմվածքի վերաբերյալ, ներկայացրո՛ւ արտահայտված գաղափարը։ 

Կարծում եմ, այստեղ ներկայացված է, որ իշխանությանը պետք է զսպված և իրենց արագ ենթարկվող ժողովուրդ։Որոնք կլսեն և կհնազանդվեն նրանց։Կամ բոլորը ցանկանում են հավասար լինել և դա անելու համար բոլորը պետք է ենթարկվեն մեկին։Բայց դա երբ նայում ես այլ տեսակետից վատ է, քանի որ ամեն մարդ ունի իր կարծիքը և ամեն մարդ ունի արտահայտվելու և իր կարծիքը ասելու իրավունք։Իսկ այդպես չեք կարող ազատ խոսել և արտահայտել ձեր կարծիքը։